Een waarneming is iets heel anders dan een interpretatie. Toch worden ze heel vaak met elkaar verward. Dat is ook logisch. Want tussen waarnemen en interpreteren ligt maar een flinterdunne lijn. Wat is nu precies het verschil? En waar komt het misverstand vandaan? Ik leg het hieronder uit.

We hebben over alles een mening, een oordeel. Dat is typisch menselijk. Het is sterker dan onszelf. Meer nog, we zijn er ons niet van bewust. We zien iets, we nemen het op en hup, we hebben onze eigen interpretatie van het gebeuren.

Een voorbeeld

Wat zie je op onderstaande foto? Denk niet te lang na en som op wat er het eerst in je opkomt.

 

Klaar? Misschien heb je wel één van de volgende zaken opgesomd:

• het is een man
• hij draagt een stropdas
• hij heeft vrij lang haar
• hij houdt een mobiele telefoon in zijn linkerhand
• hij is boos
• met hem hang ik liever niet aan de lijn
• hij is over zijn toeren
• hij roept
• hij heft zijn rechterhand op
• hij zal een hoge functie hebben (manager, CEO, …)
•  ...

Waarnemingen

Hieronder heb ik de waarnemingen opgesomd.

• Het is een man
• Hij draagt een stropdas
• Hij draagt een colbert
• Hij heeft zijn mond open
• Hij heeft een mobiele telefoon in zijn linkerhand
• Hij heft zijn rechterhand op

De andere punten zijn interpretaties; oordelen, meningen of aannames en die kun je niet exact waarnemen. Je interpreteert het alleen maar. 

Verschil tussen een waarneming en een interpretatie

De grens is minimaal. Maar hij is er wel! Er is een verschil tussen wat je écht ziet en wat je dénkt dat je ziet.

• Een waarneming is iets wat een camera kan opnemen of een microfoon kan registreren.
• Een interpretatie is een persoonlijk, beredeneerd oordeel van die waarneming.

Je kunt, met andere woorden, niet zeker weten of de man op bovenstaande foto boos is, of hij een hoge functie heeft. En wat de één vrij lang haar vindt, vindt de ander helemaal niet zo lang. Je kunt wel met zekerheid zeggen dat hij een overhemd, colbert en stropdas draagt, zijn rechterhand opheft en een mobiele telefoon in zijn linkerhand heeft.

Correcte feedback

Zorg er dus voor dat je de feiten op een rij hebt, voordat je feedback geeft. Hoe kun je correcte feedback geven? De eerste stap in feedback geven is het gedrag benoemen op basis van waarneming. Je begint je feedback dus met de woorden 'Ik zag/hoorde je…..'.

Jouw waarheid is niet noodzakelijk die van iemand anders. Als je feedback gaat geven is het dus van belang dat je concreet gedrag kunt omschrijven, op basis van waarneming. Zo krijg je geen discussie.

Een voorbeeld

Je hoort iemand hard praten en je kunt je daardoor moeilijk concentreren. 'Jij praat te hard' is jouw mening. Die persoon vindt dit misschien helemaal niet van zichzelf en kan heel makkelijk zeggen: 'Nee hoor, ik praat helemaal niet te hard.' Hoe begin je je feedback dan wel? 'Ik hoor je hard praten en kan me daardoor niet concentreren.'

Nog een voorbeeld

Je ziet iemand geeuwen. Spontaan vraag je: 'Ben je moe?'. Maar opnieuw: dit is jouw interpretatie. Wat je waarneemt is dat de ander geeuwt. Wat je interpreteert, wat je aanneemt, is dat hij moe is. Maar dat hoeft niet zo te zijn. Misschien verveelt hij zich of heeft hij trek. Conclusie: Probeer je feedback te beginnen met te benoemen wat je ziet en/of hoort. Zodra je het verschil tussen waarnemen en interpreteren goed onder de knie hebt, kun je perfecte feedback geven en misverstanden vermijden.

Volgende stappen in 'feedback geven'

Wil je meer weten over het verschil tussen waarneming en interpretatie? Of ben je benieuwd wat de volgende stappen zijn in feedback geven? Wanneer je wel of juist beter geen feedback geeft? Dan is een training 'Feedback geven en ontvangen' wel iets voor jou.